Biyografi
Turgut Uyar: Şans Tanımamız Gereken Şair #13

Şans Tanımamız Gereken Şair listemizin son yazısında Orhan Veli Kanık yer almıştı. Bu yazımızda ise sizlere Turgut Uyar’ı tanıtacağız. Kendisi pek değerli şairlerimizden olmakla beraber, daha önce onun şiirlerini okumadıysanız, umuyoruz ki bu satırlara göz attıktan sonra sizlerde Turgut Uyar’a dair bir merak uyandırabiliriz.
Bu içerikte neler var?
Turgut Uyar’ın bazı akımlardan etkilenmesine rağmen kendine has oluşu, şiirlerinde açık ve yalın anlatıma yer verişi; onun her kesimden insana ulaşabilmesine ve bu sayede unutulmaz bir şair olmasına vesile olmuştur.
Hayatı
Ahmet Turgut Uyar (Ankara, 4 Ağustos 1927- İstanbul, 22 Ağustos 1985). Daha çok Turgut Uyar olarak bilinmektedir. Babası harita binbaşısı annesi ise ev hanımıydı. Altı kardeşin beşincisiydi. İlkokulu babasının görevinden dolayı taşındıkları İstanbul’da okudu. Lise öğrenimini Konya Askeri Okulu ve Bursa Işıklar Askeri Lisesi’nde tamamladı.
Askeri Memurlar Okulu’nu bitirdikten sonra subay olarak görev yaptı. 1947 yılında annesinin isteği üzerine ilk eşi Yezda Şener ile evlendi. Bu evliliğinden üç çocuğu oldu fakat ilk eşiyle 1966 yılında boşandı. İkinci eşi Tomris Uyar’dan ise bir çocuğu daha dünyaya geldi. Şiirle ilgilenmeye ilkokul yıllarında başlayan Uyar, gençlik yıllarında katıldığı bir şiir yarışmasında ‘Arz-ı Hal’ adlı şiiriyle ikinci oldu.
1958 yılında askerlik görevinden ayrıldı ve daha sonraları Dönem dergisinin kuruculuğunu yaptı. İkinci Yeni Akımı’nın Edip Cansever ve Cemal Süreya ile birlikte öncülerinden olan şair, ilk başlarda garip akımından da etkilenmişti. Ardında birçok şiir bırakarak, maalesef 22 Ağustos 1985 tarihinde siroz hastalığından ötürü aramızdan ayrıldı.

Turgut Uyar: Şans Tanımamız Gereken Şair #13
Bir Şeyle Mukayyetiz Serbest Değiliz Efendim
şaştım, senin hançerin bu kadar mıydı
varmadı yüreğime
için suçlu bir deniz gibi
dokunma yüreğime
tabansızım, aklım başımda, ellerim
uyanık bir atmaca gülüşünde
ellerin boyalı da olsa kentten de gelsen
dağdan değilsin
dokunma yüreğime
şu ölenler kimdi, şu şarkı nerden sana
dokunma yüreğime
sondur bu akşamlar, geceler diriltir beni
bir kuşun sesinde
sen nerdesin hepimiz nerdeyiz
güneş oyalıyor ikindiyi
bir kuş sesinde
kuşla mukayyet değiliz
Şiir Hayatı Ve İkinci Yeni Akımı
Nurullah Ataç’ın Turgut Uyar’ın edebi hayatına teşviki göz ardı edilemez. Şairin ikinci olduğu şiir yarışmasına katılması için onu ikna etmiştir ve kendisinin Uyar hakkında olumlu eleştirileri de bulunmaktadır. Uyar, başlarda Birinci Yeni Akımı’ndan etkilenmiş olmasına rağmen sonraları İkinci Yeni Akımı’nın önemli şairleri arasında yer almıştır.
Şiirlerini hece ölçüsüyle kaleme alan yazarın ‘Dünyanın En Güzel Arabistanı’ şiiri; edebiyat dünyasında eşi benzerine az rastlanan uzun dizelerle ve öyküleme tekniğiyle yazıldığından, Turgut Uyar şiirlerinin karakteristik özelliklerini de net bir biçimde ortaya koymaktadır.
Bununla beraber, şairi de etkisi altına alan ikinci Şiir Akımı’nın en temel özelliği içinde soyut anlamlar barındırması ile Garip Akımı’na tepki olarak doğmasıdır. Bu akımın savunucuları, şiirin sokak dilinden farklı olmasını ve halk şiirinden bağımsızlaştırılması gerektiğini belirtmişlerdir. Kurucusu ise Muzaffer İlhan Erdost’tur.

Turgut Uyar: Şans Tanımamız Gereken Şair #13
Göğe Bakma Durağı
İkimiz birden sevinebiliriz göğe bakalım
Şu kaçamak ışıklardan şu şeker kamışlarından
Bebe dişlerinden güneşlerden yaban otlarından
Durmadan harcadığım şu gözlerimi al kurtar
Şu aranıp duran korkak ellerimi tut
Bu evleri atla bu evleri de bunları da
Göğe bakalım
Falanca durağa şimdi geliriz göğe bakalım
İnecek var deriz otobüs durur ineriz
Bu karanlık böyle iyi afferin Tanrıya
Herkes uyusun iyi oluyor hoşlanıyorum
Hırsızlar polisler açlar toklar uyusun
Herkes uyusun bir seni uyutmam bir de ben uyumam
Herkes yokken biz oluruz biz uyumayalım
Nasıl olsa sarhoşuz nasıl olsa öpüşürüz sokaklarda
Beni bırak göğe bakalım
Senin bu ellerinde ne var bilmiyorum göğe bakalım
Tuttukça güçleniyorum kalabalık oluyorum
Bu senin eski zaman gözlerin yalnız gibi ağaçlar gibi
Suların ısınsın diye bakıyorum ısınıyor
Seni aldım bu sunturlu yere getirdim
Sayısız penceren vardı bir bir kapattım
Bana dönesin diye bir bir kapattım
Şimdi otobüs gelir biner gideriz
Dönmeyeceğimiz bir yer beğen başka türlüsü güç
Bir ellerin bir ellerim yeter belliyelim yetsin
Seni aldım bana ayırdım durma kendini hatırlat
Durma kendini hatırlat
Durma göğe bakalım
Eserleri
Şiir
Arz-ı Hal (1949)
Türkiyem (1952)
Dünyanın En Güzel Arabistanı (1959)
Tütünler Islak (1962)
Her Pazartesi (1968)
Divan (1970)
Toplandılar (1974)
Toplu Şiirler (1981)
Kayayı Delen İncir (1982)
Büyük Saat (1984)
İnceleme
Bir Şiirden (1984)
Ödülleri
Yeditepe Şiir Armağanı (1963)
Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü (1975)
Behçet Necatigil Şiir Ödülü (1981)
Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü (1984)
Bu yazımızda sizlere Turgut Uyar’ı genel hatlarıyla anlatmaya çalıştık. Kendisine edebiyat tarihimize katkılarından dolayı çok teşekkür ediyor ve okuyucularımıza da şaiirimizin bütün şiirlerini mutlaka okumalarını tavsiye ediyoruz. Bir sonraki yazımızda görüşmek dileğiyle.
Şiirle kalın!
Yazarımızın diğer yazılarına ulaşmak için tıklayınız.
Bizi Twitter’dan takip etmek için tıklayınız.
Bu içerik 5235 kez okunmuştur
Sinem
4 Şubat 2021 at 17:08
Turgut Uyar’ın şiileri benim için hep ayrı bir yere sahip olmuştur bu yazınız için teşekkürler.
Nisa
4 Şubat 2021 at 17:17
Turgut Uyar hakkında güzel bir yazı olmuş.