Turgut Uyar: Şans Tanımamız Gereken Şair #13

Şans Tanımamız Gereken Şair listemizin son yazısında Orhan Veli Kanık yer almıştı. Bu yazımızda ise sizlere Turgut Uyar’ı tanıtacağız. Kendisi pek değerli şairlerimizden olmakla beraber, daha önce onun şiirlerini okumadıysanız, umuyoruz ki bu satırlara göz attıktan sonra sizlerde Turgut Uyar’a dair bir merak uyandırabiliriz.

Turgut Uyar’ın bazı akımlardan etkilenmesine rağmen kendine has oluşu, şiirlerinde açık ve yalın anlatıma yer verişi; onun her kesimden insana ulaşabilmesine ve bu sayede unutulmaz bir şair olmasına vesile olmuştur.

Hayatı

Ahmet Turgut Uyar (Ankara, 4 Ağustos 1927- İstanbul, 22 Ağustos 1985). Daha çok Turgut Uyar olarak bilinmektedir. Babası harita binbaşısı annesi ise ev hanımıydı. Altı kardeşin beşincisiydi. İlkokulu babasının görevinden dolayı taşındıkları İstanbul’da okudu. Lise öğrenimini Konya Askeri Okulu ve Bursa Işıklar Askeri Lisesi’nde tamamladı.

Askeri Memurlar Okulu’nu bitirdikten sonra subay olarak görev yaptı. 1947 yılında annesinin isteği üzerine ilk eşi Yezda Şener ile evlendi. Bu evliliğinden üç çocuğu oldu fakat ilk eşiyle 1966 yılında boşandı. İkinci eşi Tomris Uyar’dan ise bir çocuğu daha dünyaya geldi. Şiirle ilgilenmeye ilkokul yıllarında başlayan Uyar, gençlik yıllarında katıldığı bir şiir yarışmasında ‘Arz-ı Hal’ adlı şiiriyle ikinci oldu.

1958 yılında askerlik görevinden ayrıldı ve daha sonraları Dönem dergisinin kuruculuğunu yaptı. İkinci Yeni Akımı’nın Edip Cansever ve Cemal Süreya ile birlikte öncülerinden olan şair, ilk başlarda garip akımından da etkilenmişti. Ardında birçok şiir bırakarak, maalesef 22 Ağustos 1985 tarihinde siroz hastalığından ötürü aramızdan ayrıldı.

Turgut Uyar: Şans Tanımamız Gereken Şair #13

Bir Şeyle Mukayyetiz Serbest Değiliz Efendim

şaştım, senin hançerin bu kadar mıydı

varmadı yüreğime

için suçlu bir deniz gibi

dokunma yüreğime

tabansızım, aklım başımda, ellerim

uyanık bir atmaca gülüşünde

ellerin boyalı da olsa kentten de gelsen

dağdan değilsin

dokunma yüreğime

şu ölenler kimdi, şu şarkı nerden sana

dokunma yüreğime

sondur bu akşamlar, geceler diriltir beni

bir kuşun sesinde

sen nerdesin hepimiz nerdeyiz

güneş oyalıyor ikindiyi

bir kuş sesinde

kuşla mukayyet değiliz

Şiir Hayatı Ve İkinci Yeni Akımı

Nurullah Ataç’ın Turgut Uyar’ın edebi hayatına teşviki göz ardı edilemez. Şairin ikinci olduğu şiir yarışmasına katılması için onu ikna etmiştir ve kendisinin Uyar hakkında olumlu eleştirileri de bulunmaktadır. Uyar, başlarda Birinci Yeni Akımı’ndan etkilenmiş olmasına rağmen sonraları İkinci Yeni Akımı’nın önemli şairleri arasında yer almıştır.

Şiirlerini hece ölçüsüyle kaleme alan yazarın ‘Dünyanın En Güzel Arabistanı’ şiiri; edebiyat dünyasında eşi benzerine az rastlanan uzun dizelerle ve öyküleme tekniğiyle yazıldığından, Turgut Uyar şiirlerinin karakteristik özelliklerini de net bir biçimde ortaya koymaktadır.

Bununla beraber, şairi de etkisi altına alan ikinci Şiir Akımı’nın en temel özelliği içinde soyut anlamlar barındırması ile Garip Akımı’na tepki olarak doğmasıdır. Bu akımın savunucuları, şiirin sokak dilinden farklı olmasını ve halk şiirinden bağımsızlaştırılması gerektiğini belirtmişlerdir. Kurucusu ise Muzaffer İlhan Erdost’tur.

Turgut Uyar: Şans Tanımamız Gereken Şair #13

Göğe Bakma Durağı

İkimiz birden sevinebiliriz göğe bakalım

Şu kaçamak ışıklardan şu şeker kamışlarından

Bebe dişlerinden güneşlerden yaban otlarından

Durmadan harcadığım şu gözlerimi al kurtar

Şu aranıp duran korkak ellerimi tut

Bu evleri atla bu evleri de bunları da

Göğe bakalım

Falanca durağa şimdi geliriz göğe bakalım

İnecek var deriz otobüs durur ineriz

Bu karanlık böyle iyi afferin Tanrıya

Herkes uyusun iyi oluyor hoşlanıyorum

Hırsızlar polisler açlar toklar uyusun

Herkes uyusun bir seni uyutmam bir de ben uyumam

Herkes yokken biz oluruz biz uyumayalım

Nasıl olsa sarhoşuz nasıl olsa öpüşürüz sokaklarda

Beni bırak göğe bakalım

Senin bu ellerinde ne var bilmiyorum göğe bakalım

Tuttukça güçleniyorum kalabalık oluyorum

Bu senin eski zaman gözlerin yalnız gibi ağaçlar gibi

Suların ısınsın diye bakıyorum ısınıyor

Seni aldım bu sunturlu yere getirdim

Sayısız penceren vardı bir bir kapattım

Bana dönesin diye bir bir kapattım

Şimdi otobüs gelir biner gideriz

Dönmeyeceğimiz bir yer beğen başka türlüsü güç

Bir ellerin bir ellerim yeter belliyelim yetsin

Seni aldım bana ayırdım durma kendini hatırlat

Durma kendini hatırlat

Durma göğe bakalım

Eserleri

Şiir

Arz-ı Hal (1949)

Türkiyem (1952)

Dünyanın En Güzel Arabistanı (1959)

Tütünler Islak (1962)

Her Pazartesi (1968)

Divan (1970)

Toplandılar (1974)

Toplu Şiirler (1981)

Kayayı Delen İncir (1982)

Büyük Saat (1984)

İnceleme

Bir Şiirden (1984)

Ödülleri

Yeditepe Şiir Armağanı (1963)

Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü (1975)

Behçet Necatigil Şiir Ödülü (1981)

Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü (1984)

Bu yazımızda sizlere Turgut Uyar’ı genel hatlarıyla anlatmaya çalıştık. Kendisine edebiyat tarihimize katkılarından dolayı çok teşekkür ediyor ve okuyucularımıza da şaiirimizin bütün şiirlerini mutlaka okumalarını tavsiye ediyoruz. Bir sonraki yazımızda görüşmek dileğiyle.

Şiirle kalın!

Yazarımızın diğer yazılarına ulaşmak için tıklayınız.

Bizi Twitter’dan takip etmek için tıklayınız.

Bu içerik 5235 kez okunmuştur